Διαχείριση Άγχους κατά την Περίοδο Εξετάσεων

Γράφει η επιστημονική ομάδα της Ένωσης «Μαζί για το Παιδί»

Η περίοδος των εξετάσεων είναι συχνά γεμάτη από έντονη ψυχική πίεση, τόσο για τους μαθητές όσο και για τις οικογένειές τους. Το άγχος, σε κάποιο βαθμό, είναι φυσιολογικό και μπορεί να είναι ακόμη και χρήσιμο. Ωστόσο, όταν το άγχος γίνεται υπερβολικό, μπορεί να δυσκολέψει την εκπαίδευση και την καθημερινότητα των μαθητών και να επιβαρύνει το οικογενειακό περιβάλλον. Ας δούμε πώς μπορούμε να κατανοήσουμε και να διαχειριστούμε το άγχος.

Η Φύση του Άγχους

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε πραγματικούς ή φανταστικούς κινδύνους. Για ένα παιδί, οι εξετάσεις μπορεί να φαίνονται ως απειλή, αν και στην πραγματικότητα δεν είναι. Το άγχος έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή μας, προστατεύοντάς μας από κινδύνους, και μπορεί να είναι κινητήριος παράγοντας για την ακαδημαϊκή επιτυχία. Ωστόσο, το υπερβολικό άγχος μπορεί να μας επηρεάσει αρνητικά, μειώνοντας την απόδοσή μας και προκαλώντας συναισθηματική αναστάτωση.

Εκδηλώσεις του Άγχους

Σωματικές Εκδηλώσεις

• Καρδιοχτύπι: Η καρδιά χτυπά γρήγορα, προκαλώντας αίσθηση ταχυκαρδίας.
• Ιδρώτας: Ακούσιος ιδρώτας, ειδικά στις παλάμες, μπορεί να παρατηρηθεί, ακόμα και σε ήπιες θερμοκρασίες.
• Πόνοι στο Σώμα: Κοιλιακοί πόνοι, ανακατωσούρα ή ανορεξία είναι κοινές σωματικές αντιδράσεις.
• Δυσκολία στον Ύπνο: Η σκέψη για τις εξετάσεις μπορεί να αποτρέπει την καλή ξεκούραση.

Ψυχολογικές Εκδηλώσεις

Αρνητικές σκέψεις, όπως η καταστροφολογία και η γενίκευση, είναι συχνές. Για παράδειγμα, αν κάποιος δεν τα πήγε καλά σε ένα διαγώνισμα, μπορεί να σκέφτεται πως δεν θα πετύχει και σε επόμενες εξετάσεις, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων.

Συμπεριφορικές Εκδηλώσεις

Οι μαθητές μπορεί να αποφεύγουν δραστηριότητες που τους προκαλούν άγχος ή να αναζητούν συνεχώς διαβεβαιώσεις. Η ευερεθιστότητα είναι επίσης ένα συχνό σύμπτωμα, καθώς η πίεση γεμίζει τις μέρες τους.

Η Εμπειρία του Μαθητή

Το άγχος που προκύπτει από τις εξετάσεις συχνά σχετίζεται με την πίεση για επιτυχία και την ανησυχία αποτυχίας. Πολλοί μαθητές μπορεί να νιώθουν ότι η αξία τους ως άτομα εξαρτάται από τις επιδόσεις τους. Αυτό δημιουργεί μια εσωτερική σύγκρουση, όπου η επιθυμία για επιτυχία έρχεται σε αντίθεση με τον φόβο αποτυχίας.

Η αυξημένη προσπάθεια χωρίς ρεαλιστικούς στόχους μπορεί να οδηγήσει σε σωματική και ψυχική εξάντληση. Η αποφυγή απαιτητικών καταστάσεων μπορεί να φαίνεται ως λύση, αλλά συνήθως δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να επιδεινώσει το άγχος.

Συστάσεις για Μαθητές

Γενικές Συμβουλές

• Φροντίστε τον Ύπνο σας: Αποφύγετε την ανάγνωση ή την έκθεση σε οθόνες 1-2 ώρες πριν τον ύπνο.
• Δραστηριότητες Ευχαρίστησης: Επενδύστε χρόνο σε δραστηριότητες που σας ευχαριστούν, όπως γυμναστική ή έξοδοι με φίλους.
• Συζήτηση: Μιλήστε για ό,τι σας απασχολεί με άτομα που εμπιστεύεστε.

Τεχνικές Προετοιμασίας

• Εστίαση στις Επικείμενες Προκλήσεις: Χωρίστε την ύλη σε μικρές, διαχειρίσιμες ενότητες.
• Διατροφή: Προσέξτε την κατανάλωση καφεΐνης και ενεργειακών ποτών.
• Δείτε την Πρόκληση Θετικά: Αντιμετωπίστε τις εξετάσεις ως προκλήσεις και όχι ως προβλήματα.

Τεχνικές Διαχείρισης Άγχους

• Αποδοχή του Άγχους: Αντιμετωπίστε το άγχος ως φυσιολογικό και παροδικό.
• Εστίαση στο Παρόν: Προσπαθήστε να σας φέρνετε στο «σήμερα» και στο «τώρα».
• Δημιουργία Ρεαλιστικού Προγράμματος: Καθορίστε τις ώρες που είστε πιο αποδοτικοί στο διάβασμα.
• Διαλείμματα: Μην ξεχνάτε να κάνετε μικρά διαλείμματα για να ανανεώνεστε.

Ο Ρόλος των Ενηλίκων

Η στάση των γονέων και εκπαιδευτικών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τα επίπεδα άγχους των μαθητών. Η υπερβολική πίεση για επιτυχία μπορεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον με αυξημένο άγχος.

Οδηγίες για Γονείς και Εκπαιδευτικούς

• Σκεφτείτε τις Προσδοκίες σας: Η θεώρηση της αριστείας ως μοναδικού αποδεκτού αποτελέσματος μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες.
• Δημιουργήστε Ένα Ήρεμο Περιβάλλον: Εξασφαλίστε έναν προσωπικό χώρο για διάβασμα και αποφύγετε τις διακοπές κατά τη διάρκεια της μελέτης.
• Ενθαρρύνετε Εξωσχολικές Δραστηριότητες: Αυτές προάγουν τη χαλάρωση και την ευεξία.
• Ακούστε Προσεκτικά: Δείξτε ενδιαφέρον για όσα λέει ο μαθητής και ρωτήστε αν έχετε καταλάβει.

Συμπερασματικές Παρατηρήσεις

Το άγχος εξετάσεων είναι ένα σύνθετο φαινόμενο με ποικίλες επιδράσεις στη ζωή των μαθητών και του υποστηρικτικού τους περιβάλλοντος. Η έγκαιρη αναγνώριση και διαχείριση του άγχους μπορεί να προάγει όχι μόνο την ακαδημαϊκή επιτυχία, αλλά και την ψυχοσυναισθηματική ανθεκτικότητα. Η υποστήριξη από οικογένεια και σχολείο διαμορφώνει ένα θετικό περιβάλλον, όπου η απόδοση αξιολογείται σε συνάρτηση με την προσωπική εξέλιξη.

Οι πληροφορίες σε αυτό το άρθρο δεν υποκαθιστούν την ιατρική συμβουλή.