Τα μωρά δεν γεννιούνται με την ικανότητα να μιλούν, αλλά η διαδικασία της γλωσσικής τους ανάπτυξης ξεκινά νωρίτερα απ’ ό,τι νομίζουμε. Πριν καν προφέρουν τις πρώτες τους λέξεις, όπως «μαμά» ή «μπαμπά», απορροφούν τη γλώσσα από το περιβάλλον τους. Ακούν τον ρυθμό, τον τόνο και τα μοτίβα της ομιλίας γύρω τους. Έρευνες δείχνουν ότι παράγοντες όπως η ποσότητα ομιλίας που ακούν από τους γονείς τους, το άγχος που βιώνουν και το αν γεννήθηκαν πρόωρα ή πλήρως, μπορούν να επηρεάσουν την πρώιμη γλωσσική τους ανάπτυξη. Κάποια μωρά ακούνε πολλές χιλιάδες λέξεις καθημερινά, ενώ άλλα πολύ λιγότερες, και αυτή η διαφορά μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στο λεξιλόγιο και τις γλωσσικές τους ικανότητες.
Πρώτα βήματα στην ομιλία: Πότε και πώς αρχίζουν τα μωρά να μιλούν
Όλοι οι γονείς ανυπομονούν να ακούσουν την πρώτη λέξη του μωρού τους. Είτε αυτή είναι «μαμά», «μπαμπά» ή μια απροσδόκητη λέξη, όπως «τουτού», αυτό το γεγονός σηματοδοτεί ένα κρίσιμο στάδιο στην ανάπτυξη της γλώσσας. Αλλά πότε ακριβώς αρχίζουν τα μωρά να μιλούν; Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τις πρώτες γλωσσικές τους ικανότητες;
Έρευνες έχουν δείξει ότι η εκμάθηση της γλώσσας ξεκινά πολύ πριν τα μωρά προφέρουν τις πρώτες τους λέξεις. Από τους πρώτους ήχους μέχρι τις προτάσεις, ο τρόπος που οι γονείς μιλούν στα βρέφη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή τους. Κάθε λεπτομέρεια, από την ποσότητα των λέξεων που ακούει ένα μωρό μέχρι τα επίπεδα άγχους των γονέων, μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη της γλώσσας του.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ανάπτυξη της γλώσσας;
Η μελέτη του 2022 με τίτλο Infant-Directed Speech From a Multidimensional Perspective εξέτασε πώς διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο που οι μητέρες μιλούν στα μωρά τους. Οι ερευνητές συνέκριναν μητέρες που είχαν γεννήσει πρόωρα και μητέρες τελειόμηνων βρεφών, εστιάζοντας στο πώς η γέννηση, το γονεϊκό άγχος και οι αλληλεπιδράσεις επηρεάζουν την ομιλία των μωρών.
Αν και οι διαφορές στη γλώσσα μεταξύ των ομάδων ήταν μικρές, υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο που οι μητέρες προσαρμόζουν την ομιλία τους ανάλογα με τις αντιδράσεις του μωρού. Οι μητέρες τελειόμηνων μωρών προσαρμόζονταν στην ποιότητα της αλληλεπίδρασης, ενώ οι μητέρες πρόωρων μωρών δεν το έκαναν. Το άγχος των γονέων επηρεάζει επίσης την ομιλία—οι αγχωμένες μητέρες τελειόμηνων μωρών μιλούσαν λιγότερο, αλλά χρησιμοποιούσαν μεγαλύτερη ποικιλία λέξεων. Αντίθετα, οι μητέρες πρόωρων μωρών μιλούσαν λιγότερο και χρησιμοποιούσαν πιο περίπλοκη γλώσσα, χωρίς να προσαρμόζονται στις αλληλεπιδράσεις.
Αυτά τα ευρήματα αναδεικνύουν ότι η πρώιμη γλωσσική ανάπτυξη επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη υποστήριξης των γονέων πρόωρων βρεφών ώστε να ενισχυθεί η διαδραστική επικοινωνία.
Η ομιλία των γονέων: Πώς επηρεάζει την ανάπτυξη της γλώσσας
Η Αμερικανίδα influencer Alex Hodges αφιερώνει χρόνο καθημερινά μιλώντας στην κόρη της, χρησιμοποιώντας έναν αυθόρμητο και γρήγορο ρυθμό, όπως θα έκανε με μια φίλη της. Η επικοινωνία αυτή, αν και μοιάζει με «ακατάπαυστη φλυαρία», είναι μια εξαιρετική πρακτική για τους γονείς.
Η μονόλογη συζήτηση συνεχίζεται και το μωρό της ακούει συνεχώς. Σύμφωνα με ειδικούς, αυτή η προσέγγιση είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για την ανάπτυξη του λόγου.
Πότε λένε τα μωρά τις πρώτες τους λέξεις;
Τα μωρά, κατά κανόνα, λένε τις πρώτες τους λέξεις μεταξύ 12 και 18 μηνών, σύμφωνα με την Dr. Beth Oller. Ωστόσο, ο δρόμος προς την ομιλία αρχίζει πολύ νωρίτερα. Τα μωρά αρχίζουν να παίζουν με ήχους πριν μπορέσουν να σχηματίσουν λέξεις. Θέλουμε να ακούμε βρέφη να γουργουρίζουν και να παράγουν ήχους στους πρώτους τρεις μήνες, και να κάνουν ήχους που μοιάζουν με ομιλία γύρω στους 6 μήνες. Κάθε μωρό είναι διαφορετικό, και η γλωσσική ανάπτυξη ποικίλλει σημαντικά.
Η σημασία της γονεϊκής ομιλίας
Μια μελέτη του 2013 επιβεβαίωσε ότι η γονεϊκή ομιλία παίζει κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη της γλώσσας. Ορισμένες οικογένειες απευθύνουν στα μωρά τους πάνω από 12.000 λέξεις καθημερινά, ενώ άλλες μόλις 670. Τα μωρά που ακούνε περισσότερη άμεση ομιλία γίνονται πιο ευέλικτα στην επεξεργασία των λέξεων και διαθέτουν μεγαλύτερο εκφραστικό λεξιλόγιο στους 24 μήνες.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι διαφορές στην παιδική ομιλία δεν σχετίζονται με το επίπεδο εκπαίδευσης της μητέρας, αλλά με την άμεση αλληλεπίδραση με τους γονείς.
Πόσες λέξεις πρέπει να λέει ένα μωρό 1 έτους;
Συνήθως, τα περισσότερα μωρά 12 μηνών μπορούν να προφέρουν μερικές λέξεις. Μέχρι τους 18 μήνες, πολλά μωρά αρχίζουν να συνδυάζουν δύο λέξεις σε φράσεις. Αν το παιδί σας δεν ακολουθεί ακριβώς αυτό το χρονοδιάγραμμα, δεν σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα.
Η Dr. Oller τονίζει ότι οι γονείς δεν πρέπει να ανησυχούν αν το παιδί τους δεν έχει λέξεις στους 12 μήνες, αρκεί να παίζει με ήχους και η υπόλοιπη ανάπτυξή του να είναι φυσιολογική. Είναι σημαντικό να συνεχίζουν να ενθαρρύνουν την ομιλία.
Οι τακτικοί αναπτυξιακοί έλεγχοι είναι κρίσιμοι για την παρακολούθηση της γλωσσικής ανάπτυξης του μωρού. Μέσα από αυτούς, οι γιατροί διασφαλίζουν ότι το παιδί ακολουθεί τα φυσιολογικά γλωσσικά ορόσημα. Οι γονείς πρέπει να επικοινωνούν με τον παιδίατρό τους αν έχουν οποιαδήποτε ανησυχία.
**Οι πληροφορίες σε αυτό το άρθρο δεν υποκαθιστούν την ιατρική συμβουλή.**